wat is diabetes?

Je alvleesklier - ook bekend als pancreas - is een orgaan in de buurt van je maag. De pancreas maakt insuline aan in je bloed. Deze insuline zorgt ervoor dat je lichaamscellen glucose (suiker) opnemen en als energiebron gebruiken. Als je alvleesklier geen of te weinig insuline aanmaakt, blijft de suiker in je bloed. Het suikergehalte in je bloed stijgt en wordt op de duur te hoog. Als dat gebeurt heb je diabetes – of suikerziekte. Het kan ook zijn dat lichaamscellen resistent zijn aan de insuline die door de pancreas wordt aangemaakt.

Er zijn verschillende vormen van diabetes. Hieronder lichten we de meest voorkomende toe:

diabetes type 1

Diabetes type 1 komt vaak voor bij kinderen en volwassenen onder de veertig jaar. Al kan je het ook op latere leeftijd krijgen. De symptomen treden plots op. De oorzaak is een fout in je afweersysteem waardoor je alvleesklier geen insuline meer aanmaakt. Hoe die fout ontstaat blijft onduidelijk. Wel is bewezen dat erfelijkheid een rol kan spelen.

diabetes type 2 

Diabetes type 2 treedt meestal op bij veertigplussers en wordt daarom ook vaak ‘ouderdomsdiabetes’ genoemd. In tegenstelling tot vroeger komt type 2 ook steeds meer bij jongere mensen voor, en dat is opvallend.

Anders dan bij type 1 maakt je alvleesklier in dit geval wel nog insuline aan. De hoeveelheid insuline is echter onvoldoende en/of je lichaam is minder gevoelig voor de werking ervan. Ook hier kan erfelijkheid een rol spelen. Gezond leven is zeker belangrijk: te weinig beweging en overgewicht verhogen mee de kans op diabetes type 2.

Lees meer over de symptomen van diabetes en hoe je diabetes behandelt.

zwangerschapsdiabetes

Zwangere vrouwen kunnen tijdens de tweede helft van hun zwangerschap last krijgen van zwangerschapsdiabetes. Bij deze vorm van diabetes verhinderen de zwangerschapshormonen de werking van de insuline. Daardoor is er meer insuline nodig om dezelfde hoeveelheid suiker ter hoogte van de weefsels en cellen binnen te laten. Niet elke zwangere vrouw heeft hier last van: de pancreas reageert hier immers op door meer insuline te produceren. Maar soms kan de pancreas de toegenomen vraag naar insuline niet volgen.

Bij die zwangerschappen wordt de suiker in het bloed niet meer vlot opgenomen en stapelt de suiker zich op. Na de bevalling wordt de bloedsuikerwaarde meestal vanzelf terug normaal.

De exacte oorzaak van diabetes is nog niet bekend. Wel zijn er een aantal factoren die een rol spelen:

• Erfelijkheid: als een van je ouders diabetes heeft, stijgt je kans op diabetes met 40 procent.
• Leeftijd: hoe ouder je bent, hoe meer kans op diabetes.
• Zwaarlijvigheid: ernstig overgewicht, vooral bij vrouwen, vormt een belangrijke risicofactor voor type 2-diabetes.
• Vetopstapeling ter hoogte van de buik.
• Gebrek aan lichaamsbeweging, zeker in combinatie met overgewicht.
• Eerdere hoge bloedsuikerwaarden.
• Vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, lopen een verhoogd risico om later type 2-diabetes te krijgen.
• Rokers hebben 50% meer kans om diabetes te ontwikkelen.

Bijna de helft van alle diabetespatiënten weet aanvankelijk niet dat ze suikerziekte hebben. Ze merken de eerste verschijnselen of symptomen niet op of schenken er onvoldoende aandacht aan. Nochtans is het goed om naar je lichaam te luisteren: als je ongewone dingen merkt, laat je die best zo snel mogelijk onderzoeken bij een arts. Bij een vermoeden van diabetes zal je arts je bloedsuikerspiegel controleren door een bloedafname of vingerprik.

Behoor je tot een risicogroep? Laat je dan jaarlijks screenen op diabetes.

• Doe dit zeker als je ouder bent dan 65 en reeds eerder verhoogde bloedsuikerwaarden had.
• Vrouwen die zwangerschapsdiabetes hadden, laten zich best jaarlijks checken eens ze ouder zijn dan 65.
• Als een van je ouders diabetes heeft, als je BMI hoger is dan 25, je buikomtrek groter is dan 88 cm (vrouw) of 102 cm (man) of als je in behandeling bent voor een hoge bloeddruk laat je best elk jaar de glucosewaarden in je bloed checken.