wat is multiple sclerose (MS)?

Multiple sclerose of multiple sclerosis (MS) is een chronische aandoening die het centrale zenuwstelsel aantast. Omdat je immuunsysteem je eigen lichaam aanvalt, wordt MS ook een auto-immuunziekte genoemd. Door ontstekingen in je centrale zenuwstelsel ontstaat er schade aan je zenuwen en hun omhulsel. Dit veroorzaakt littekens die de communicatie verstoren tussen je hersenen en de rest van je lichaam. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen. Het woord "multiple" verwijst naar de vele plaatsen in je lichaam waar littekens (sclerose) kunnen ontstaan.

MS treft voornamelijk mensen tussen 20 en 50 jaar oud en komt vaker voor bij vrouwen. In België hebben naar schatting 12.000 mensen multiple sclerose.

De ontstekingen bij multiple sclerose kunnen op verschillende plaatsen in het centrale zenuwstelsel voorkomen. Daarom kunnen de symptomen ook zeer divers zijn, net als de frequentie en de ernst ervan. Vaak zijn visuele klachten en vermoeidheid de eerste tekenen van multiple sclerose.

Enkele veelvoorkomende symptomen van MS zijn:

• vermoeidheid
• problemen met evenwicht en coördinatie
• zwakke of stijve spieren, vooral in de benen
• spierspasmen, bevende bewegingen
• wazig of dubbel zien
• problemen met je geheugen
• blaasproblemen
• spraakproblemen
• slikproblemen
• problemen met seksualiteit
• gevoelsstoornissen: tintelingen, pijn of een dof gevoel in armen en/of benen
• overgevoeligheid voor warmte of koude
• psychische klachten zoals angst, boosheid, depressie …

Lees meer over het onderzoek naar en de behandeling van MS.

Myeline beschermt de zenuwen rond je hersenen. Als je MS hebt, valt je immuunsysteem die myelinelaag aan. Hierdoor raakt de myeline, en soms ook de zenuwbaan zelf, beschadigd waardoor de zenuwcellen signalen minder snel of efficiënt kunnen doorgeven. Je hersenen sturen hierdoor je spieren en organen niet goed meer aan. Dit kan je vergelijken met kortsluiting die optreedt wanneer de beschermlaag rond een elektriciteitsdraad beschadigd raakt.

Het is niet duidelijk waarom je afweersysteem die myeline aanvalt. De oorzaak van MS is daarom moeilijk te achterhalen. Vermoedelijk heeft het te maken met een combinatie van omgevingsfactoren en genetische factoren. Het lijkt erop dat het immuunsysteem bij mensen met MS gevoeliger is en dat externe factoren zoals infecties, voeding, roken, hormonale invloeden of blootstelling aan zonlicht een reactie kunnen triggeren die MS veroorzaakt.

Multiple sclerose is niet erfelijk. Je kan het dus niet rechtstreeks krijgen van je moeder of vader. Toch kunnen erfelijke factoren een rol spelen bij het ontwikkelen van de ziekte. Multiple sclerose komt bijvoorbeeld in sommige families vaker voor. Hoewel je dus niet geboren wordt met MS, kan je een genetische aanleg hebben om de ziekte te ontwikkelen. Een aanleg die soms ook wordt versterkt door bepaalde omgevingsfactoren

Er bestaan drie vormen van multiple sclerose:

Relapsing-Remitting MS (RRMS)

Deze vorm komt het meeste voor. Aanvallen met klachten (relapses) worden afgewisseld met periodes van herstel (remission). Tijdens die herstelperiodes kunnen sommige symptomen verdwijnen, terwijl andere kunnen aanhouden of zelfs permanent worden.

Secundair-Progressieve MS (SPMS)

Bij sommige mensen met RRMS gaat de ziekte na verloop van tijd over in SPMS. Die overgang kan soms jaren duren. SPMS is een progressieve vorm van multiple sclerose. Neurologische functies verslechteren geleidelijk en er treden meer beperkingen op. Sommige functies zijn blijvend beschadigd.

Primair-Progressieve MS (PPMS)

PPMS is een zeldzame vorm van multiple sclerose. Hierbij is er vanaf het begin sprake van progressieve achteruitgang. Deze vorm wordt gekenmerkt door een continu verlies van neurologische functies zonder periodes van aanvallen of herstel.

Multiple sclerose is geen dodelijke ziekte. De kans dat je overlijdt aan de directe gevolgen van MS is klein. De levensverwachting is doorgaans hetzelfde als bij mensen zonder de ziekte.

Omdat multiple sclerose een chronische en soms progressieve aandoening is, is er vaak een impact op de levenskwaliteit. Heb je nood aan ondersteuning, begeleiding of wil je meer informatie over multiple sclerose? Bij MS-Liga Vlaanderen kunnen mensen met MS, familieleden en mantelzorgers terecht voor hulp en een luisterend oor.