schaaf- en snijwonden verzorgen

Bij een snijwonde ontstaat er een diepte of defect tussen twee stukjes huid. Het zal niet verbazen dat er in de keuken al makkelijk eens een snijwonde te betreuren valt. Maar ook elders kunnen scherpe voorwerpen zoals gebroken glas of een mes pijnlijke snijwonden veroorzaken. Bij een snijwonde voel je meestal hevige pijn. Dat komt omdat de gevoelszenuwen in de huid worden geraakt.

Wanneer je huid langs een hard of ruw oppervlak schuurt, kan de bovenste huidlaag beschadigd raken waardoor je een schaafwonde krijgt. De omliggende weefsels willen die schade zo snel mogelijk herstellen en dat merk je doordat de plek vrij snel roder wordt, zwelt en warmer aanvoelt. De ernst van zo’n schaafwonde hangt af van de diepte, de grootte, de plaats en een eventuele infectie. 

Het is belangrijk dat je een huidwonde goed verzorgt. Zowel bij snij- als bij schaafwonden kunnen bacteriën in de wonde terechtkomen. Een goede verzorging is dus extra belangrijk. Zo voorkom je infecties. Volg onderstaande stappen:

stap 1: stelp het bloeden

Eerst moet het bloeden stoppen. Als de wonde niet te groot is, duurt dat meestal maar een paar minuten. Bij hevig bloedende wonden kan je gedurende een tiental minuten een kompres of schoon doekje tegen de wond drukken om het bloeden te stelpen. Het stelpen gaat overigens sneller als je de gewonde hand of voet wat in de hoogte houdt.

stap 2: reinig de wonde

Goed reinigen is het allerbelangrijkste en moet zo snel mogelijk gebeuren. Gebruik daarvoor schoon, lauw stromend water en verwijder alle loszittende deeltjes uit de wonde. Doe dit liefst met wegwerphandschoenen. Reinig ook wonden die op het eerste zicht niet bevuild zijn.
Gebruik een schone, niet-pluizende handdoek of kompres om de huid rond de wonde nadien droog te deppen. Blaas niet want daardoor kunnen ziektekiemen in de wonde terechtkomen. 

tip van je huisapotheker

Geen schoon water in de buurt? Gebruik dan een steriele woundcleanser of een niet-kleurend, waterig ontsmettingsmiddel. 

stap 3: ontsmetten

Ontsmetten wordt alleen nog aangeraden wanneer er gevaar is op infectie. Zeker met een diepe of sterk vervuilde wonde ben je vatbaar voor infecties. Of als je diabetes of een verzwakt immuunsysteem hebt. Zorg dat de wonde eerst goed is uitgespoeld want een vuile wonde ontsmetten heeft geen zin. Gebruik een niet-gekleurd ontsmettingsmiddel op basis van water, bij voorkeur met één enkele werkzame stof, bv. chloorhexidine. Eventueel kan je het aanbrengen met een steriel gaasje. 

Door contact met straatvuil of aarde of bij een wonde door een nagel of prikkeldraad kan de tetanusbacterie in de wonde dringen. Als je niet op tijd opnieuw gevaccineerd bent, laat je dat best zo snel mogelijk doen.

stap 4: bedekken

Een kleine schaafwonde mag je gerust onbedekt laten. Grotere schaafwonden of schaafwonden op gevoelige plekken zoals de hiel, de elleboog of de voetzool bedek je beter met een pleister of verband. Ook bij snijwonden is het veiliger om een pleister of verband aan te brengen. Er bestaan tegenwoordig verschillende types van wondverbanden. De keuze is afhankelijk van de toestand en de ernst van de wonde. Vraag hiervoor raad aan je Goed apotheker.

Kies altijd een pleister die de volledige wonde bedekt, ook de wondranden. Dat vermindert de pijn en zorgt voor een snellere genezing. 

stap 5: naverzorging

Vervang de pleister of het verband telkens als het nat geworden is en anders dagelijks. Bij sommige geavanceerde wondverbanden wordt soms aanbevolen om het verband langer te laten zitten om het genezingsproces te bevorderen. Je arts of apotheker geeft je alle instructies. 

Wanneer de snijwonde niet te ernstig of te diep is, verzorg je ze gewoon zelf. Is het voorwerp toch vrij diep in de huid gedrongen, dan is het advies van de arts wel aangeraden. Het is ook mogelijk dat de wonde gehecht moet worden of dat de wonde ontsteekt. Kenmerken van ontsteking zijn: een rode kleur, een verdoofd gevoel of etter uit de wonde. Lees meer over een ontstoken huidwonde. In welke gevallen moet je nog naar de dokter?

• Als de wonde blijft bloeden
• Als er glas of glassplintertjes in zitten
• Als er vuil in de wonde blijft zitten
• Bij een scheur- of bijtwonde
• Bij een steekwonde met een vuil voorwerp
• Als het gezicht, de ogen of de geslachtsdelen geraakt zijn
• Als er botten, spieren of andere onderhuidse weefsels zichtbaar zijn
• Als je niet bent gevaccineerd tegen tetanus
• Als je diabetes of een verlaagde weerstand hebt
• Als de wonde infecteert: de wonde is pijnlijk, rood en gezwollen.

tips van je huisapotheker

Zorg dat je de juiste middelen voorradig hebt in je huisapotheek:

• vloeibaar, niet-gekleurd ontsmettingsmiddel
• hydrogel, een dikke gel die het wondvocht vasthoudt, bijvoorbeeld Flamigel
• vetverband, een kompres dat met een vette substantie is doordrenkt
• steriele kompressen
• hechtpleister of zelfhechtende windel

Download hier onze volledige checklist voor je huisapotheek.