atopische huid of atopisch eczeem

Atopisch eczeem, ook constitutioneel eczeem of atopische dermatitis genoemd, is een chronische huidziekte. Het is niet besmettelijk, wel vervelend. Je krijgt last van jeukende huiduitslag met een droge, schilferige huid. Soms ook blaasjes waar vocht in zit.

Atopische dermatitis komt het meest voor bij baby's en kinderen: volgens UZ Leuven heeft momenteel 1 op de 5 kinderen in Westerse landen er last van. Ongeveer 90% van alle patiënten zou de eerste symptomen ervaren in de eerste vijf levensjaren. Bovendien toont onderzoek aan dat er een verband bestaat tussen astma of hooikoorts en atopische dermatitis in je kindertijd. 

De ziekte kan aanhouden tot op volwassen leeftijd en mensen die de ziekte nooit hadden als kind kunnen ze toch nog krijgen op volwassen leeftijd. 

Je kan de ziekte niet voorgoed genezen, maar wel onder controle houden. Periodes van verbetering en verslechtering wisselen elkaar af. Periodes waarin atopisch eczeem weer voorkomt, noemt men opflakkeringen, opstoten of ‘flare-ups’.

Atopisch eczeem herken je aan de rode, jeukende plekken op de huid, met schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes. Deze plekken zitten meestal aan de binnenkant van de ellebogen, in de knieholtes, op de enkels, in de nek en/of rond de ogen. De huid kan wat opgezwollen zijn, de letsels zelf kunnen rond, nat of schilferend zijn. Omdat de plekken zo hard jeuken kan je bovendien wondjes maken door te krabben, wat dan weer een kans geeft op bacteriële infecties. In dat geval gaan de letsels etteren en komt er een geelachtige korst op.

De tekenen van atopische dermatitis zijn tegelijk ook de triggers van opflakkeringen. Omdat de huid droog is en jeukt, ga je krabben. Door te krabben, verstoor je de barrièrefunctie van de huid. Zo komen de onderliggende lagen bloot te liggen en worden deze vatbaar voor infectie vanuit de omgeving. De bacteriën veroorzaken irritatie en zo blijft de jeuk aanhouden. 

Omdat het op termijn een vicieuze cirkel kan worden hebben mensen met atopische dermatitis vaak bijkomende problemen, zoals slaapgebrek, stress en weinig zelfvertrouwen. 

Over de oorzaak bestaan nog wat onduidelijkheden. Zeker is dat er bij atopie een erfelijke aanleg is voor allergie. De aandoening komt dan ook vaak voor bij leden van eenzelfde familie. Daarnaast weten we dat een atopische huid door een mutatie in de genen een tekort heeft aan een bepaald eiwit in de huidbarrière. Dat eiwit houdt normaal het vocht vast in de barrière. 

Het eczeem kan verergeren door volgende zaken:

• vaak wassen met water en zeep of shampoo: de huid droogt uit
• zweten
• warm weer of juist koud weer (als het vriest)
• wollen kleding
• krabben
• stress
• virale infecties, zoals keelpijn, verkoudheid of griep
• schoonmaakmiddelen
• bepaalde zalven, verzorgings- en cosmeticaproducten

Je huisarts stelt meestal een diagnose op basis van je klachten en een onderzoek van de huid. Wanneer hij of zij vermoedt dat er triggerende factoren zijn, kan je bij een dermatoloog een allergietest doen. 

Eerst en vooral zijn er een aantal tips om met atopisch eczeem om te gaan:

• Krab niet aan het eczeem. Hou je nagels altijd zo kort mogelijk en ga iets anders doen als je krabt of merkt dat je wil krabben.
• Neem maximaal 2-3 keer per week een bad of douche, met handwarm water en niet te lang, 5 minuten is eigenlijk al genoeg.
• Gebruik liever geen zeep, shampoo of badschuim, maar bijvoorbeeld een paar druppels olie in het badwater.
• Smeer na het wassen je huid meteen in met een vette crème of zalf.
• Draag kleren die los zitten, in laagjes, van katoen.

Het belangrijkste is echter om de huid altijd gehydrateerd te houden. Dit doe je met vochtinbrengende crèmes, lotions, gezichtscrèmes, doucheoliën en badproducten. Deze producten houden de huid soepel en maken ze minder vatbaar voor jeuk en beschadigingen. Er bestaan ook crèmes en sprays die de jeuk verzachten. Lees meer over de behandeling van atopisch eczeem.