3 generaties hooradvies

Els Van Emelen heeft al bijna heel haar leven problemen met haar gehoor. Als student merkte ze dat ze het soms moeilijk had om goed te horen, en sindsdien is haar gehoor enkel verder achteruitgegaan. Haar carrière leidde haar naar het onderwijs, ze staat voor de klas in de lerarenopleiding wiskunde aan de Hogeschool UCLL. Tijdens haar werk begon haar slechte gehoor haar steeds meer parten te spelen bij de communicatie met de studenten. Toen ze begin de veertig was besloot ze haar gehoorproblemen aan te pakken.

'Het was maar een kleine stap want mijn moeder droeg al langer een hoorapparaat. Dus ik was er al wat mee vertrouwd. Ik ben op een aantal plaatsen gaan kijken, en uiteindelijk koos ik voor Audika, een partner van Goed. Daar zeiden ze me dat het beter is om niet te wachten. Hoe langer ik zou wachten, hoe moeilijker het zou worden om de verslechtering van mijn gehoor af te remmen.’

Kris, de moeder van Els, draagt ondertussen al bijna 20 jaar hoorapparaten. Ook zij was lerares, Nederlands en maatschappelijke vorming in het beroepsonderwijs. Net als haar dochter nam ze de beslissing om hulp te zoeken toen ze merkte dat ze haar leerlingen steeds slechter verstond. ‘Gelukkig waren het geen grote klassen’, vertelt ze. ‘En als er toch eens veel leerlingen waren, ging ik pal in het midden staan. Ik zei hen ook dat ik problemen had om te horen en dat ik soms dus anders kon reageren dan ze zouden verwachten. Dat vonden ze niet erg. Ze begrepen het.’

de wereld ontploft

Vandaag dragen Els en Kris hetzelfde toestel. ‘Voor mijn moeder is het haar derde, voor mij mijn tweede’, zegt Els. ‘In het begin had ik een ander type. Toen dat aan vervanging toe was, kwam er net een nieuw apparaat van Oticon op de markt. De meeste toestellen versterken enkel in de richting waarin je kijkt. Dit nieuwe type houdt ook rekening met achtergrondgeluiden. Ik heb geen seconde getwijfeld toen ik het kon uitproberen. Er is een enorm verschil van comfort.’

Els en Kris weten nog goed hoe vreemd het voelde om voor het eerst een hoorapparaat te dragen. Het was alsof ze opnieuw moesten leren horen, want plots waren geluiden die ze jarenlang niet meer hadden opgevangen weer helemaal aanwezig. En veel luider dan ze zich herinnerden. ‘Als ik het toilet doorspoelde, was het bijna alsof de wereld ontplofte’, lacht Els. ‘Ik moest echt weer wennen aan al die geluiden. Mijn hersenen moesten opnieuw leren om ze weg te filteren. Ik was blij dat ik in die periode kon terugvallen op de audiologen van Audika. Ze hielpen me om de geluidsversterking beetje bij beetje op te bouwen.’

Els en Kris vinden het ook vreemd dat mensen met gehoorproblemen vandaag nog steeds schroom voelen om naar een hoorcentrum te stappen en technische assistentie in te roepen. Sommige mensen aarzelen bovendien om ermee naar buiten te komen. ‘Ik ken iemand die een heel goed toestel gekocht heeft, maar het nooit draagt omdat het zogezegd te moeilijk is’, zegt Kris. ‘Dat begrijp ik niet. Zelf kan ik het niet meer missen. Het eerste wat ik ’s ochtends doe, is mijn hoorapparaat opzetten, en ik zet het pas af wanneer ik naar bed ga. Ik gebruik het ook als hoofdtelefoon, bijvoorbeeld om televisie te kijken. En het is zalig om mee te telefoneren. Vroeger had ik altijd problemen om de persoon aan de andere kant van de lijn te verstaan, en dus telefoneerde ik zo weinig mogelijk. Nu gaat dat via het hoorapparaat zelf.’

Els is al even enthousiast over de technische mogelijkheden die het toestel biedt. ‘Je kunt het via bluetooth rechtstreeks verbinden met de telefoon, iPad of televisie’, legt ze uit. ‘Je kunt ook muziek afspelen via je hoorapparaat. Eigenlijk hebben we dus altijd oortjes in. Mensen zeggen soms dat ze jaloers op me zijn. Maar dan denk ik ‘Meen je dat nu?’. Want zelfs met een goed hoorapparaat wordt je gehoor natuurlijk nooit zo goed als het ooit was.’

familieverhaal

Het is geen toeval dat Kris en Els allebei problemen hebben met gehoorverlies. Het zit in de familie. De moeder, grootmoeder en tante van Kris hadden er ook allemaal last van. Maar niemand droeg een hoorapparaat. ‘Dat was toen niet zo’, haalt Kris de schouders op. ‘Of misschien waren ze er minder mee bezig. Ik was de eerste in de familie met een hoorapparaat. ’Vanwege die familiale factor stond Els er ook op dat haar eigen kinderen er alles aan zouden doen om hun gehoor te beschermen. Toen ze op hun 16de voor het eerst naar fuiven gingen, mochten ze bijvoorbeeld de deur niet uit zonder hun oordoppen. Daar is dochter Leonie nu heel dankbaar voor. ‘We hadden in eerste instantie ‘gewone’ oordoppen’, weet ze nog. ‘Die pasten voor iedereen. Toen ik 18 werd, kreeg ik voor mijn verjaardag een paar oordoppen op maat. Die maken toch een groot verschil. Ik merkte dat zeker lage basklanken niet aangenaam waren voor mij. Mijn nieuwe oordoppen filteren die er veel beter uit. Ik draag ze altijd als ik naar een optreden of een feestje ga.’ Leonie stelt vast dat haar vriendinnen en kennissen steeds meer begaan zijn met hun gehoor. 

Oordoppen zijn zeker geen taboe meer. ‘Ik heb vriendinnen die de ochtend na een feestje opstonden met een pieptoon in hun oren en die sindsdien altijd oordoppen dragen’, vertelt ze. ‘Meer en meer mensen doen dat. Ze voelen zich daar niet beschaamd om. Waar we ook steeds vaker op letten, is dat we niet bij de geluidsboxen gaan staan. Je gehoor beschermen is echt wel een thema bij jongeren.’

testen

Omdat Leonie vooralsnog geen last heeft van gehoorverlies houdt ze het bij preventieve bescherming. Kris en Els laten zich wel regelmatig testen. ‘Ik ga elk half jaar op controle bij Audika en elk jaar doen we een test’, zegt ze. ‘Sinds ik een hoorapparaat draag, is mijn gehoor zeker niet significant achteruitgegaan.’ Dat stelt Kris ook vast: ‘Bij mij is het ongeveer hetzelfde gebleven. Ik ben onlangs nog geweest. We zijn heel tevreden. Het hoorcentrum is niet ver van waar ik woon. Als ik een probleem heb, kan ik gewoon de straat oversteken en ik word geholpen. Ze zijn echt goed’ (lacht). Over één ding zijn ze het roerend eens: bescherm je oren en laat je testen als je merkt dat het moeilijker gaat. En aarzel vooral niet om een hoorapparaat te nemen als dat nodig is. Want zoals Els terecht opmerkt: ‘Een hoorapparaat is in wezen niets anders dan een bril voor je oren.’