processierups en huiduitslag: wat doe je er aan?

hoe herken je de processierups?

Eikenprocessierupsen zijn larven van een onopvallende Europese nachtvlinder en zitten meestal op eiken, maar ook berken en beuken kunnen nesten bevatten. Als je kaalgevreten takken en nesten vol vervellingshuidjes, uitwerpselen en haartjes ziet, is de kans heel groot dat je met de processierups te maken hebt.

Jonge rupsen zijn oranjekleurig en hebben lange haren. Na een drietal vervellingen worden ze grijs met een donkere band op de rug en ontstaan ook de eerste brandhaartjes. Dat proces gaat door van half mei tot begin juli. 

hoe ontstaat uitslag van de processierups?

De brandhaartjes op de rug van de eikenprocessierups kunnen vreselijke huiduitslag veroorzaken. De rups schiet deze haartjes af als een soort van verdediging, maar ook de wind kan ze meevoeren.

De haartjes hebben microscopisch kleine weerhaakjes, waardoor ze gemakkelijk in de huid, de ogen en de ademhalingswegen kunnen binnendringen. Ze veroorzaken na enkele uren heel wat irritatie en kunnen zeer ernstige ontstekingen veroorzaken die zelfs tot blindheid leiden. De reacties op contact met de brandhaartjes verschillen sterk van persoon tot persoon.

hoe kan je uitslag van de eikenprocessierups herkennen?

Na contact met de haartjes van een processierups krijg je mogelijk rode of rozige ronde bultjes of blaasjes die ook kunnen samenvloeien. Meestal verschijnen deze aan de binnenkant van je armen richting je oksels, hals, borst, buik en rug. De bultjes zien er allemaal hetzelfde uit en kunnen enorm jeuken. Door te zweten, te krabben of te wrijven verspreiden de haren zich makkelijk naar andere delen van het lichaam, met als gevolg dat ook de huiduitslag zich uitbreidt. 

Overige klachten lijken wat op de symptomen van hooikoorts of een astma-aanval: rode gezwollen ogen, loopneus, kriebel in de keel, moeite met slikken, hoesten, en kortademigheid. 

In zeldzame gevallen kunnen ook braken, duizeligheid, koorts en algemene malaise voorkomen.

wat doe je aan huiduitslag van de processierups?

Om de klachten zoveel mogelijk te beperken, volg je best meteen onderstaande stappen nadat je in de buurt bent geweest van een nest processierupsen:

• Was je handen grondig met water en zeep. 
• Probeer niet te krabben of wrijven.
• Best is om alle kledij zo snel mogelijk uit te trekken, want daar kunnen nog haartjes in zitten. Doe dit zeer voorzichtig, eventueel met handschoenen aan. Was de kleren met een lang en warm programma en droog ze in de droogkast.
• Borstel ook de haren goed uit en spoel de huid en/of ogen grondig met water onder de douche. Droog de geïrriteerde plek met een haardroger of aan de lucht.
• Vastzittende brandharen kan je met een pleister of met plakband proberen te verwijderen van de huid.
• Heb jij of heeft het slachtoffer brandharen ingeslikt? Drink een groot glas water om de ingenomen hoeveelheid te verdunnen. 

Bij lichte irritatie verdwijnt de last vanzelf na enkele dagen tot weken. Bij hevige jeuk kan je een jeukwerende zalf of een coldpack gebruiken. Vraag hiervoor raad aan een apotheker. 

Raadpleeg altijd gespecialiseerde hulp: een oogarts als je ogen geïrriteerd zijn, het antigifcentrum als je haartjes hebt ingeslikt, de hulpdiensten als je een ernstige reactie vertoont.

hoe vermijd je uitslag van de eikenprocessierups?

Het beste wat je kan doen is de omgeving van aangetaste bomen te mijden gedurende de periode van mei tot september. Lege nesten en achtergebleven brandharen kunnen echter nog heel het jaar door voor overlast zorgen, dus blijf voorzichtig.

Als je in de onmiddellijke buurt woont van een aangetaste boom:

• Laat tijdens de periode van mei tot september geen was buiten drogen.
• Was groenten uit je eigen tuin zorgvuldig.
• Besproei enkele dagen voor het maaien de tuin met water, zodat de brandhaartjes in de grond kunnen dringen.
• Laat je kinderen dus ook niet in de buurt van zo'n boom spelen. Op grotere afstand kan je hen beschermen met lange mouwen, lange broekspijpen, een pet en eventueel een zonnebril.

Als je de omgeving echt niet kan vermijden, bescherm je dan door handschoenen, lange mouwen, een lange broek, een pet, een bril en eventueel zelfs een stofmasker te dragen. Zelfs dan kan bij het uittrekken van de kledij huiduitslag door de processierups ontstaan.

Belangrijk: Probeer nooit zelf de rupsen te bestrijden, bijvoorbeeld door er met een hogedrukreiniger op te spuiten. De haren en rupsen kunnen dan juist verder via de lucht verspreid worden.

wat moet je nog doen?

Heb je een aangetaste boom of een nest processierupsen gezien? Verwittig het gemeentebestuur of de brandweer voor het verwijderen van de rupsen als de betrokken boom op een openbare plaats staat. Voor een boom op privéterrein moet je een gespecialiseerde firma contacteren.