hoe verslavend is een sigaret?

Je bent verslaafd of afhankelijk van een bepaalde stof als je niet meer zonder kan. Ook al weet je dat je je gezondheid schaadt door de consumptie van deze stof. Tabak staat bovenaan het lijstje van verslavende consumptieproducten, vóór alcohol, heroïne en cocaïne.

Nicotine is de belangrijkste oorzaak van die tabaksverslaving. Andere chemische stoffen die aan tabak worden toegevoegd, zoals ammoniak, versterken dan weer de werking van nicotine.

Acht seconden nadat je aan een sigaret getrokken hebt, zit de stof al in je hersenen. Daar treedt het beloningsmechanisme in werking: je hersenen geven dopamine vrij en jij voelt je goed. 

Dat is niet alleen bij roken zo, alle verslavingen werken op die manier. Omdat je dat fijne gevoel voortdurend opnieuw wil ervaren, steek je telkens een nieuwe sigaret op. En zo kom je in een vicieuze cirkel terecht, van dopaminepiek naar dopaminepiek. 

Nicotine is echter niet de enige boosdoener. Roken is niet enkel een lichamelijke verslaving. Na een tijdje wordt roken ook een echte gewoonte. Bovendien kan die sigaret ook nog een psychologische afhankelijkheid creëren. Je tabaksverslaving bestaat dus uit 3 soorten.

lichamelijke verslaving

Je hebt de sigaret nodig. Je bent verslaafd aan de stof nicotine. Door te roken komen er in de hersenen bepaalde stoffen vrij: dopamine, serotonine en adrenaline. Deze stimuleren het lichaam, hebben een kalmerend effect en geven een prettig gevoel. Het probleem is dat je lichaam er steeds meer van vraagt om hetzelfde effect te creëren. Voor je het weet kan je niet meer zonder.

psychologische verslaving

Voor jou is een sigaret een soort van houvast in emotioneel moeilijke omstandigheden. Je rookt uit verveling, om bezig te zijn, om je niet eenzaam te voelen, om je zelfzeker te voelen, om jezelf te belonen en ga zo maar door. Roken wordt dan een beloning, troost, ontspanning, remedie tegen stress. En zodra dit mechanisme in werking is getreden, lijkt het onmogelijk om te stoppen met roken. 

gedragsverslaving

Je rookt uit gewoonte: je sigaret is een dagelijks ritueel. Een sigaret na het opstaan, bij de koffie, in de auto, als pauze op het werk ... Dit soort aangeleerd gedrag is veel moeilijker om af te leren. Lichamelijke ontwenning duurt een viertal weken, maar om de gewoonte af te leren heb je gemiddeld drie maanden nodig.

Nu we de verschillende soorten van verslaving hebben ontleed, wordt het wellicht duidelijker waarom stoppen zo moeilijk is. Je moet niet alleen af van je lichamelijke afhankelijkheid van nicotine, je moet ook ingebakken gewoontes afleren en je eigen gedrag proberen te veranderen. Dat kan angst inboezemen. Veel rokers hebben dan ook schrik voor ontwenningsverschijnselen.

Omdat je lichaam zo gewend is aan de voortdurende shots van dopamine en andere stoffen die vrijkomen in je hersenen door te roken, reageert het waarschijnlijk bij gebrek hieraan. Immers, wanneer je stopt, doorbreek je dit proces. Het feit dat het effect van nicotine vrij snel is uitgewerkt, zorgt er voor dat je snel weer naar de volgende sigaret grijpt; anders word je prikkelbaar, kan je je niet meer concentreren … Wat gebeurt er nu wanneer je helemaal geen sigaret meer opsteekt?

Ontwenningsverschijnselen kunnen al dan niet ernstig zijn. Ze komen niet standaard voor bij iedereen die stopt met roken, sommige mensen hebben er meer last van dan andere:

• een neerslachtig of zelfs depressief gevoel
• slapeloosheid
• prikkelbaarheid, frustratie, woede
• angstgevoelens, rusteloosheid
• concentratieproblemen
• zenuwachtigheid
• een verlaagd hartritme
• een verhoogde eetlust
• zweten
• hoofdpijn
• constipatie
• aften

Wees gerust, na verloop van tijd nemen deze klachten af. Maar soms komen ze terug en is dat genoeg om opnieuw aan de verleiding toe te geven. Stoppen met roken is voor sommige rokers ook vergelijkbaar met een rouwproces. Je verliest een soort van vriend, een metgezel die er altijd was. Dat leidt soms tot gevoelens van depressie, gebrek aan motivatie, weinig energie, kortom psychologische symptomen. 

Het is daarom niet altijd gemakkelijk om op eigen houtje te stoppen met roken. Gelukkig bestaan er tal van methodes en hulpmiddelen om je hierbij te begeleiden. Nicotinevervangers verlichten de ontwenningsverschijnselen. Farmaceutische hulpmiddelen kunnen helpen om de fysieke ontwenningsverschijnselen te verzachten.

Lees meer over de verschillende methodes om te stoppen met roken.