decubitus behandelen

Decubitus, doorligwonden of doorzitwonden zijn beschadigingen van de huid, meestal op plaatsen waar de huid dun is en het bot zich dicht onder de huid bevindt. Risicovolle zones zijn onder meer het stuitbeen, de hielen, de ellebogen en de heupen. Door langdurige druk, bijvoorbeeld omdat je lang in dezelfde houding zit of ligt, ontstaan er letsels. 

Lees hoe je doorligwonden herkent.

De behandeling van decubitus omvat verschillende aspecten en gebeurt het best in overleg met alle zorgverleners en/of mantelzorgers. Denk bijvoorbeeld aan kinesisten, verpleegkundigen, artsen, diëtisten, maar ook familie. Samen stellen zij een zorgplan op dat rekening houdt met de risicofactoren, gezondheidstoestand en persoonlijke wensen van de patiënt. Elke behandeling is dus een aanpak op maat.

In eerste instantie wordt gekeken naar de bestaande letsels: onder welke categorie vallen ze, op welke plaatsen komen ze voor, hoeveel pijn veroorzaken ze ...

De doorligwonden moeten goed en doordacht verzorgd worden. Laat je adviseren over de types verbanden en zalf die je best gebruikt. Doorligwonden moeten vochtig zijn en blijven tijdens de behandeling. Bij erge pijn kunnen pijnstillers nodig zijn. Je kan een uur voor de eigenlijke wondverzorging ook een verdovende crème aanbrengen rond de wondranden om de huid te verdoven en de eigenlijke verzorging minder pijnlijk te maken. 

Na een tweetal weken behandeling beginnen de wondranden meestal te genezen. De wond zal kleiner worden en de eventuele hoeveelheid wondvocht zal afnemen. Bij wonden in een vergevorderd stadium kan het herstel tot maanden duren. Ook ondervoeding of een slechte doorbloeding door een eventuele aandoening zoals diabetes kan de herstelperiode langer maken. 

Het is sowieso belangrijk dat een eventuele infectie geneest en dat afstervend weefsel - ook bekend als necrose - en ontstekingsvocht worden verwijderd. Wanneer het afstervend weefsel loslaat kan je het met een schaar of scalpel weghalen. Dat heet ‘debrideren’ en moet met veel voorzichtigheid gebeuren. Vaak is het nodig om de necrose eerst te weken door er een paar keer per dag natte gazen op te leggen. Zware necrose moet soms chirurgisch worden verwijderd om te voorkomen dat het bot wordt aangetast of dat er bloedvergiftiging optreedt. 

Doorlig- of doorzitwonden kan je op veel plaatsen aan je lichaam krijgen. Afzonderlijke elementen kunnen ook hier de pijn verlichten:

• Luchtkussens of visco-elastische spiekussens zorgen ervoor dat er geen druk meer is op je hielen als je ligt. Ontdek het aanbod hielbescherming.
• Ellebogen met doorligwonden kan je behandelen met gelzakjes en een beschermende hoes die je over je elleboog kan aantrekken.
• Als je veel op je zij ligt, kan je ook aan je oor decubitus krijgen. Dit kan je voorkomen door je wang op een oorkussen te leggen zodat het oor niet in contact komt met de matras. Dit zachte kussen heeft een inkeping waar je oor netjes in past.

Om te voorkomen dat doorligwonden erger worden of zich op meer plaatsen voordoen, worden materialen gebruikt die de druk of de duur van de druk op de letsels beperken, of die de druk verdelen over een grotere oppervlakte. Dit gebeurt meestal op 2 manieren: 

met specifieke hulpmiddelen

Een anti-decubitusmatras is (meestal) een dunne matras die je bovenop een andere plaatst en die de druk op het lichaam beter verdeelt. Er bestaan ook wisseldrukmatrassen, waarbij de druk automatisch wordt verdeeld door een motor die afzonderlijke elementen afwisselend opblaast. Lees meer over hulpmiddelen bij doorligwonden.

door middel van wisselhoudingen

Met wisselhoudingen bedoelen we dat de persoon zeer regelmatig van houding verandert: van ruglig naar rechterzijlig naar linkerzijlig. Dat kan manueel, maar ook automatisch met specifieke systemen. Als er zo geen verbetering merkbaar is, is het nodig om over te schakelen naar ander materiaal.

Bij rolstoelgebruikers is het belangrijk dat de opties en instellingen van de rolstoel volledig juist zijn afgesteld. De rug- en zithoek zijn van belang, net als de juiste ondersteuning van de bovenste ledematen. Ook een goede afstelling van voetsteunen is noodzakelijk om druk op de hielbeentjes en stuit te voorkomen. Door het juiste hulpmiddel (inclusief zitkussen) met de gepaste maten en instellingen kunnen doorzitwonden en problemen met de houding voorkomen worden. Mensen met een passieve zithouding hebben nood aan een rolstoel met verstelbare zit- en rughoek waardoor bij juist gebruik huidproblemen voorkomen worden. Lees meer over anti-decubituskussens voor rolstoelgebruikers.

Ontdek onze anti-decubitus producten om doorligwonden te voorkomen.