wat is een trombose?

Bij een veneuze trombose vormt zich een klonter in een ader, bij arteriële trombose in een slagader. Een veneuze trombose kan diep veneus (DVT) of oppervlakkig veneus (OVT) zijn. OVT treedt op in aders dicht bij het huidoppervlak, DVT in dieperliggende aders, meestal in de benen. Een trombose kan leiden tot ernstige gezondheidscomplicaties. Daarom is het belangrijk een trombose onmiddellijk te laten behandelen.

Vaak liggen meerdere oorzaken aan de basis van een trombose of bloedklonter: een vertraagde bloedsomloop, een beschadigde aderwand en een verhoogde neiging van je bloed om te stollen. De symptomen kunnen geleidelijk ontstaan, maar kunnen ook plotseling optreden. Een trombose kan bij iedereen voorkomen. Het risico is doorgaans groter bij mensen vanaf 65 jaar.

Enkele risicofactoren:

• lang en vaak in bed liggen
• lang stilzitten, bijvoorbeeld bij een lange auto- of vliegreis
• stollingsstoornissen
• kanker
• chronische ontstekingsziekten, bijvoorbeeld de ziekte van Crohn
• overgewicht
• hoge cholesterol
• roken
• hoge bloeddruk
• diabetes
• zwangerschap
• operatie
• boezemfibrilleren
• het gebruik van oestrogenen, bijvoorbeeld de anticonceptiepil
• erfelijkheid
• eerdere trombose of embolie

De onderliggende oorzaak bepaalt meestal hoe snel een trombose ontstaat. Een operatie kan bijvoorbeeld binnen enkele uren leiden tot een trombose in een been door de verminderde mobiliteit en het verhoogde risico op stolling door de operatie zelf. In andere gevallen kan het dagen of weken duren voordat je klachten ervaart, afhankelijk van de omstandigheden en risicofactoren.

Lees ook over de kans op een trombose bij het nemen van anticonceptiepillen.

Trombofilie is een verhoogde neiging om bloedstolsels te vormen door erfelijke of verworven factoren. De meest voorkomende vorm van trombofilie is Factor V Leiden heterozygoot. Ongeveer 3 tot 8% van de westerse bevolking heeft deze aandoening die het tromboserisico 3 keer verhoogd.

Dit betekent echter niet dat erfelijkheid altijd een rechtstreekse oorzaak is van een trombose. Er komen vaak heel wat andere risicofactoren aan te pas. Wanneer je bijvoorbeeld een genetische aandoening hebt die het risico op bloedklonters verhoogt en je na een zware operatie bedrust nodig hebt.

Een trombose kan in principe in elke ader van je lichaam voorkomen, van je arm tot je voet. Toch gebeurt dit vooral in het been. Je hebt een trombosebeen als een bloedstolsel een ader in je been afsluit. De kans op een trombosebeen neemt toe als je na een operatie of ziekte lang bedlegerig bent geweest. Je been zwelt op omdat je bloed niet meer weg kan stromen. Een trombosebeen kan op termijn leiden naar een longembolie.

De symptomen van een trombosebeen kunnen verschillen per persoon. Enkele typische klachten zijn:

• een vrij snel optredende zwelling in je been
• pijnlijk, warm en/of zwaar gevoel (bij het been is dit vaak in de kuit)
• toenemende pijn bij het stappen
• een rode of blauwpaarse verkleuring van de huid
• een strakgespannen, glanzende huid met zichtbare aders

Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen. Probeer daarom een gezonde levensstijl aan te houden waarbij de focus ligt op regelmatig bewegen, gezonde voeding en niet roken. Lees hier meer over hoe je een trombose kan voorkomen.

Bij een onbehandelde trombose bestaat de kans dat er een stuk van de bloedklonter loskomt en in je longen belandt. Door deze longembolie krijgen je longen onvoldoende zuurstof waardoor je moeilijker kan ademen, en ademen zelfs pijn kan doen. Een longembolie kan je herkennen aan de volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen, kortademigheid, acute benauwdheid
• pijn bij het ademen
• hoesten en/of bloed ophoesten
• pijn in de borstkas of tussen de schouderbladen en/of versnelde hartslag

Contacteer meteen je huisarts of een ziekenhuis bij symptomen van een longembolie.

Een bloedprop in je lichaam belemmert of blokkeert je bloeddoorstroming. Vooral bij DVT kan dit zeer gevaarlijk zijn omdat de bloedklonter kan loskomen en mogelijk in je longen terechtkomt via je slagaders. Een trombose is met name gevaarlijk wanneer dit in de hersenen of het hart optreedt. Dit kan namelijk leiden tot een hersen- of hartinfarct. Ook bij een oogtrombose is een snelle behandeling noodzakelijk om je gezichtsvermogen te behouden.

Bij een trombose krijg je bloedverdunners voorgeschreven. Dit zijn antitrombotica of antistollingsmiddelen, medicijnen die de stolling van je bloed afremmen. Deze bloedverdunners voorkomen dat de trombose zich ontwikkelt of groter wordt. De medicijnen ruimen de trombose niet op. Antistollingsmiddelen kunnen bloedingen veroorzaken. Dit kan een blauwe plek zijn, of een wondje dat maar blijft bloeden.

Warm weer heeft om verschillende manieren een effect op trombose.

• Bij warm weer is er een verhoogd risico op uitdroging. Je bloedvaten rond je huid worden wijder om meer bloed naar je huid te kunnen voeren. Doordat er meer bloed naar je huid gaat, moet je hart harder pompen om ook je andere organen en spieren van bloed te voorzien.
• Als het erg warm is, bewegen mensen minder. Dit verhoogt de kans op het ontstaan van een trombose, zeker in de benen. Ook bij warme temperaturen is het belangrijk dat je elke dag actief beweegt.
• Bloedvaten kunnen uitzetten onder invloed van warmte. Dit kan de bloedstroom vertragen en de kans op een trombose vergroten.